Het is de pilot die de mening van zoveel mogelijk boeren en tuinders ten aanzien van het nieuwe GLB laat horen. In totaal hebben 550 boeren en tuinders deelgenomen aan de bijeenkomsten van de GLB-pilot Sectorale Bouwstenen. Daarnaast hebben ruim 1700 boeren en tuinders de online enquête ingevuld. 10% van de deelnemers was biologisch, 35% deed aan agrarisch natuurbeheer en 55% was een gangbare boer of tuinder. Al deze input levert een schat aan informatie op. Welke maatregelen willen boeren en tuinders in specifieke sectoren en op specifieke gronden uitvoeren om te voldoen aan de nieuwe, groenere eisen vanuit het nieuwe GLB?
Eén van de boeren die zijn stem liet horen was melkveehouder Jan Kuks uit Nutter. Jan nam deel aan de bijeenkomst van de GLB-pilot in Hardenberg. “Ik zie de ontwikkeling van het nieuwe GLB als een rijdende trein. De trein begint op stoom te komen en we moeten zorgen dat we voor het fluitsignaal aan boord zijn want anders zijn de deuren dicht. Zorg dat je als sector dicht bij het stuur zit en mee kan sturen.”
Jan geeft aan dat het belangrijk is om als sector duidelijk te krijgen aan welk duurzaamheidsdoel de maatregelen een bijdrage leveren. “Die vraag stelde ik ook nadrukkelijk in de bijeenkomst. Kijk bijvoorbeeld naar het verbod om in Natura 2000 gebieden blijvend grasland om te zetten of te ploegen. Het begint met helder te krijgen welk doel dit dient; meer natuurlijk grasland met gelijkblijvende opbrengsten of schoon grondwater? Die twee gaan namelijk niet samen. Blijvend grasland beworteld namelijk minder diep waardoor mineralen sneller uitspoelen. Welk doel is leidend? Biodiversiteit of bodemkwaliteit?”
“Je merkt dat veel ondernemers bang zijn voor te ambitieuze vergroeningsmaatregelen,” vertelt Margot van Engelen, projectleider bij LTO Noord en binnen de GLB-pilot de schrijver van het sectorplan voor de melkveehouderij. “Haalbare en betaalbare maatregelen kwamen veel terug. Zaken die een bijdrage leveren aan een weerbare bodem zoals diep wortelende gewassen en het toepassen van andere soorten bemesting. Of het gebruik van eiwitrijkere mengsels wat goed is voor de bodem, voor het voer en voor de biodiversiteit. Over het algemeen maatregelen die positieve effecten hebben op meerdere aspecten. “
Maatregelen als bredere teeltvrije zones en bloemrijke akkerranden waren minder in trek omdat ze ten koste gaan van productieve landbouwgrond. “Als het echter mengsels zou betreffen die mee gemaaid kunnen worden en meegenomen in het voer, verandert dat de zaak alweer. Dat is het mooie aan discussies met ondernemers. Er wordt altijd gezocht naar wat wel kan, niet naar wat niet kan.”
Het sectorplan waar van Engelen aan schrijft bevat de mening van de boeren voor de melkveehouderij als het gaat om maatregelen binnen het nieuwe GLB die en een bijdrage leveren aan het milieu, biodiversiteit en klimaat en praktisch uitvoerbaar zijn op het erf. In totaal worden er de komende weken acht sectorplannen uitgeschreven. Voordat de eerste versies naar de schrijvers van het Nationaal Strategisch Plan (NSP) gaan – dat de Nederlandse invulling van het nieuwe GLB bevat – worden ze nog teruggelegd bij de vakgroepen en de deelnemers.
Kuks: “We moeten als sector opletten en erbij blijven. We zijn niet altijd gewend om op tijd mee te denken en inspraak te leveren. Mijn ervaring is echter dat wanneer de eerste letters op papier staan, het veel lastiger is om het tij nog te keren. Zeker als eenling. Daarom moeten we als sector het signaal serieus nemen en nu de kans grijpen om invloed uit te oefenen. We hoeven niet 1e klas te zitten, maar moeten wel zorgen dat we niet in de laatste trein zitten.”
