In het huidige omgevingsbeleid is het landschap vaak sluitpost, constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in zijn rapport Zorg voor Landschap. Het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid kan volgens PBL een ‘game-changer’ worden.
Het Nederlandse landschap is in de afgelopen 30 jaar sterk veranderd door verstedelijking en de komst van data- en distributiecentra, windmolens en zonneparken.
Nieuwe ruimteclaims
Ook zijn door schaalvergroting in de landbouw veel vertrouwde landschapselementen verdwenen, zoals sloten, bomen en houtwallen. In de komende decennia zullen nieuwe ruimteclaims voor woningbouw, infrastructuur, nieuwe bedrijven, energietransitie, klimaatadaptatie en natuurontwikkeling grote gevolgen hebben voor het landschap.
Landschapsinclusieve benadering
Volgens PBL zijn de grote opgaven voor klimaat, landbouw, milieu en energie nauw met elkaar verbonden; een oplossing voor de ene sector kan immers ook iets betekenen voor een andere sector. Het planbureau pleit daarom voor een landschapsinclusieve benadering waardoor er ruimte en meer maatschappelijk draagvlak komt voor de noodzakelijke nieuwe ontwikkelingen.
Ladder meervoudig ruimtegebruik
Met enkele aanpassingen van het Besluit kwaliteit leefomgeving, een Ladder meervoudig ruimtegebruik én een verbreding van de Nederlandse uitwerking van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid kunnen volgens PBL stappen worden gezet naar een landschapsinclusief omgevingsbeleid. Daarmee worden provincies geprikkeld hun landschap te inventariseren en doelen te formuleren. Dat biedt waterschappen, gemeenten, marktpartijen en maatschappelijke organisaties een goede basis voor duurzame oplossingen van sectorale vraagstukken.
Nieuwe instrumenten
De combinatie van het nieuwe GLB en het nationale plan voor kringlooplandbouw kan volgens PBL een ‘game-changer’ worden. Dan is wel een aantal concrete instrumenten nodig om landschapselementen en cultuurlandschappen te behouden, ontwikkelen en beheren. Zulke instrumenten kunnen dan in het Nationaal Strategisch Plan (NSP) worden opgenomen.
GLB-vergoeding voor boeren
Behoud en bescherming van landschapselementen kan de overheid bijvoorbeeld stimuleren door boeren daarvoor een vergoeding te geven. Voor stimulering van beheer van landschapselementen in cultuurlandschappen is een nieuw instrument nodig waarmee landschapsbeheerprestaties van boeren uitgebreider dan nu worden beloond uit GLB-middelen.
Meer info: PBL-rapport Zorg om landschap
Bron: www.toekomstglb.nl
